مراحل فرایند بازاریابی
بازاریابی بخشی از فعالیت های موسسه است که دربرگیرنده عملیاتهایی مثل برنامه ریزی، ترفیع، توزیع، قیمت گذاری و ارائه کالاها یا خدمات مطلوب به مشتریان می باشد.
۱ـ مشخص کردن هدف کسب و کار در بازاریابی
بعد از این‌که تصمیم به شروع بازاریابی در سازمان گرفته شد قبل از هر کاری هدف و چشم انداز شرکت را از بازاریابی مشخص کنید تا بدانید دقیقا به چه چیزی باید برسید؟!
هدف هر سازمان می‌تواند متفاوت و منحصر به‌فرد باشد؛ به‌طور مثال ممکن است هدف یک شرکت اپراتور که به‌تازگی وارد بازار شده است این باشد که تعدادی از کاربران، صرفا با این اپراتور آشنایی اولیه پیدا کنند و اصلا قرار نیست هیچ سود مادی را برای شرکت به‌همراه داشته باشند. اما در یک شرکت دیگر ممکن است بازاریابی به‌منطور فروش بیشتر یک محصول قدیمی شروع شود. پس بهتر است در هر سازمان و شرکتی که فعالیت می‌کنید ابتدا هدف سازمان را بررسی و مشخص کنید و سپس متناسب با آن هدف، شروع به برنامه ریزی و صرف هزینه کنید. اگر قرار است کسب و کار شما رشد کند و به توسعه‌ی پایداری برسد باید هدف اصلی و هدف‌های جزیی آن مشخص باشند. شاید از خود بپرسید که هدف‌های جزیی سازمان چیست؟! منظور از هدف جزیی سازمان، هدف‌هایی است که برای هر بخش به‌طور مجزا تعریف می‌شود و کارمندان آن بخش باید طی مدت زمانی خاص به آن دست یابند. به‌عنوان مثال، برای واحد فروش این‌گونه هدف می‌گذاریم که تا ماه آینده باید تعداد فروش محصول نسبت به ماه قبل دو برابر شود. به این آماری که برای هر قسمت مشخص می‌شود در بازاریابی اینترنتی KPI می‌گویند که به معنای سنجش کارهای انجام شده است.
به عقیده‌ی کارشناسان بازاریابی اینترنتی، وجود KPI در بازاریابی سازمان می‌تواند مسیر رشد کسب و کار را هموارتر کند چراکه این داده‌های مشخص، هدف کسب و کار را به سادگی برای کارمندان شرح می‌دهند و آنان را برای رسیدن به آن هدف تشویق می‌کنند. بهتر است در هر ماه جلساتی را مشخص کنید و از همه‌ی کارمندان بخواهید که در این جلسات شرکت کنند و داده‌های بدست آمده را به اشتراک بگذارید. این کار باعث تعامل بیشتر کارمندان در بازاریابی می‌شود و به کسب نتایج بهتر می‌انجامد
2ـ الویت‌بندی اهداف سازمان
بعد از تعریف اهداف سازمان و روشن شدن این اهداف برای همه‌ی اعضای تیم، از منابع انسانی گرفته تا تیم فنی و سایر بخش‌ها، لازمه تا اهداف خودتون رو الویت‌بندی کنین.
برای مثال تبدیل شدن به بزرگترین فروشگاه اینترنتی کشور یک هدف بسیار بزرگ برای یک استارتاپ نوپا به‌حساب میاد و مساله‌ای نیست که در کوتاه‌مدت حاصل بشه.
الویت‌بندی اهداف برمبنای فاکتورهایی مثل:
- بودجه‌ی سازمان
- قابلیت‌های تیم
- شرایط بحرانی
و از این دست، میتونه دید خوبی برای الویت‌بندی اهداف و چینش گام‌های بعدی بازاریابی بهتون بده.
۳ـ تحقیقات بازار
شاید برای شما جالب است که بدانید حتی شرکت‌های بزرگی مانند اپل و سامسونگ قبل از شروع ساخت هر محصول جدیدشان، هزینه‌های زیادی می‌کنند تا تحقیقات بازار را به‌درستی انجام دهند و در نهایت، نیاز واقعی بازار را طراحی کنند. به گفته‌ی یکی از بزرگترین افرادی که در زمینه‌ی بازاریابی فعالیت می‌کند، کوچکترین خطا و بی‌دقتی در قسمت تحقیقات بازار باعث می‌شود تا سازمان محصولی را روانه‌ی بازار کند که نیاز اصلی بازار نیست و هر چقدر هم از تکنیکهای فروش در بازاریابی برای آن محصول استفاده شود، آن محصول یا خدمت به موفقیتی دست پیدا نمی‌کند.
البته شاید اولویت بندی اهداف سازمان کمی برای شما سخت باشد که توجه به موارد زیر می‌تواند این اولویت‌ها را برای شما واضح‌تر و مشخص‌تر کند.
- وضعیت فعلی بازار هدف
- نیاز بازار
- بخش‌بندی مشتریان
- نیازهای مشتریان
- رفتار مشتریان و کاربران
- تاریخ‌چه‌ی بازار هدف‌تان
- ظرفیت و سرمایه‌ی شما در بازار هدف
- نمونه‌های مشابه شما که با شکست مواجه شده‌اند
- آنالیز رقیبان
۴ـ شناسایی و یافتن کانال‌های بازاریابی
حالا اطلاعات بازار در دستان شماست و شناخت مناسبی از مشتریان هدف خودتون در اختیار دارین. وقتش رسیده دست به‌‌کار بشین برای گام چهارم: بررسی کانال‌های بازاریابی میدانی. مثلا فروشگاه‌ها، پاساژ‌ها، دانشگاه‌ها، سمینارها و غیره.
این اطلاعات به کارآفرینان و بازاریاب‌ها اجازه میده تا به راحتی کانال‌هایی که برای ارتباط با مشتری خودشون به اون نیاز دارن و بررسی کنن و راه ارتباطی کسب و کار و سازمان رو با بازار هدف و مشتریان هدف بسازن.
برای راحتی شما در شناخت کلی کانال‌ها تعدادی از پرکاربردترین کانال‌های بازاریابی را برای شما آماده کرده‌ایم که می‌تواند بسیار مفید باشد.
- تبلیغات تلویزیونی و رادیویی
- ایمیل مارکتینگ
- تبلیغات نیتو یا محلی
- شبکه‌های اجتماعی
- تبلیغات داخل اپ
- اپلیکیشن موبایل
- برگزاری وبینار یا سمینار
۵ـ مشخص کردن بودجه‌ی اولیه بازاریابی یا مارکتینگ
این‌که چه کسی برنامه‌ی مارکتینگ و بازاریابی شما رو تدوین میکنه تاثیر بالایی در افزایش آگاهی از برند و فروش محصول و خدمات شما داره.
سایت‌ها، کتاب‌ها و مقالات زیادی در زمینه‌ی تدوین استراتژی بازاریابی میدانی وجود داره ولی نکته‌ی قابل توجه اینه که یک نفر برای تسلط به تمامی این مطالب زمان بسیار زیادی رو باید صرف کنه.
به‌همین منظور بسیار اهمیت داره که از برنامه‌ی بازاریابی میدانی، تیم خودتون رو تشکیل بدین و بستر مدیریتی تیم رو آماده کنید و با شفاف کردن وظایف هر شخص در تیم و همچنین کنترل و نظارت کامل بر اعضا، از بروز مشکلاتی که در مسیر کار ممکنه پیش بیاد جلوگیری کنین.
یکی از ابزارهایی که در مدیریت تیم بازاریابی میدانی میتونه خیلی کمکتون کنه، نرم‌افزار مدیریت نیروی میدانی و بازاریاب لوجیکو هست.
۵ـ مرحله‌ی آخر، گزارش‌گیری، ارزیابی و اصلاح
اگر یک تیم خوب برای بازاریابی‌تان داشته باشید تقریبا خیال‌تان جمع است که هزینه‌هایی که برای بازاریابی می‌کنید به شکل درستی خرج می‌شود. جمع کردن یک تیم حرفه‌ای و کاربلد نه‌تنها کار سختی است بلکه ممکن است هزینه‌های زیادی را نیز به شما و شرکت‌تان وارد کند. در این مطلب از دکتر ویز سعی کردیم مراحل بازاریابی را به شکل کامل توضیح دهیم. مراحل بازاریابی در هر سازمان و شرکت متناسب با حیطه‌ی کاری این شرکت می‌تواند متفاوت باشد؛
نکات مهم در مورد مراحل بازاریابی
همان‌طور که می‌دانید بازاریابی امری تدریجی و زمان‌بر است. به عبارت دیگر بازاریابی زمانی اثر بخش خواهد بود که به‌صورت تدریجی و در طی زمانی مشخص انجام شود. برای این‌که بتوانید بهترین بهره را از مراحل بازاریابی ببرید باید فرآیندی مشخص را در نظر بگیرید و در بازه‌های زمانی مشخص مراحل انجام شده را بررسی کنید. زمانی‌که می‌خواهید اولین مرحله بازاریابی را در شرکت و یا سازمان‌تان آغاز کنید بهتر است روشی برای کنترل آن در بازه‌های زمانی مشخص تعیین کنید. این کار کمک می‌کند تا در طول زمان بتوانید روند کلی فعالیت‌های بازاریابی را بررسی کنید. اگر می‌خواهید در علم بازاریابی به شیوه موفق عمل کنید توصیه می‌شود حتما کتاب اصول بازاریابی نوشته فیلیپ کاتلر را مطالعه کنید. گرچه این کتاب به لحاظ حجمی بسیار پرمحتوا و سنگین است اما مطالعه آن می‌تواند نتایج بسیار مطلوبی را برای شما و کسب و کارتان داشته باشد. اگر مطالب بالا را با دقت خوانده باشید متوجه شده‌اید که بازاریابی را در ۶ مرحله خلاصه کرده‌ایم؛ البته این ۶ مرحله می‌تواند مقدمه‌ای در بازاریابی باشد و قطعا این تعداد مرحله برای هر کسب و کار مقداری متفاوت است. در موضوعات بازاریابی بودجه‌ای که در مسیر بازاریابی مشخص می‌کنید نقش بسیار مهمی دارد.
این مطلب را هم بخوانید: بازاریابی (Marketing) چیست؟
